Zastosowanie systemu wentylacji mechanicznej z nawiewnikami jako alternatywa dla rekuperacji
Kategoria: Dom i Ogród | Autor: Monika Nowicka
Nawiewniki powietrza w pomieszczeniu w połączeniu z kanałami wywiewnymi i wentylatorem sprawdzają się doskonale – są estetyczne, oprócz zapewniania przepływu powietrza w pomieszczeniach mają szereg dodatkowych funkcji jak filtracja powietrza, tłumienie dźwięków i automatyczne sterowanie – dzięki którym nazwanie ich po prostu „systemem wentylacji” jest niedomówieniem, można dopasować parametry ich pracy do swoich potrzeb. Z drugiej jednak strony wciąż popularnym i chętnie stosowanym rozwiązaniem problemu zapewnienia wentylacji jest system rekuperacji. Czy nawiewniki powietrza stanowią alternatywę dla wentylacji mechanicznej i rekuperacji?
Spis treści
Czym są nawiewniki powietrza?
Nawiewniki to urządzenia nawiewne służące do zapewnienia napływu świeżego powietrza do pomieszczeń – dzięki temu rozwiązaniu unikamy gromadzenia się w pomieszczeniach dwutlenku węgla powstającego w czasie oddychania oraz szkodliwych związków chemicznych uwalnianych przez np. lakierowane meble oraz – co równie istotne – powstawania wilgoci skutkującej pojawieniem się na ścianach i suficie pleśni i grzybów. Wilgoć w pomieszczeniu prowadzi również do zmniejszenia efektywności pracy instalacji i podniesienia kosztów jej eksploatacji w wyniku dodatkowego obciążenia systemu, jest to więc sytuacja, której należy unikać z wielu powodów.
Nawiewniki stosowane mogą być zarówno w lokalach mieszkalnych, jak i użytkowych oraz budynkach użyteczności publicznej. Ponieważ jednak nawiewniki to urządzenia nawiewne, czyli zapewniające dopływ powietrza, warunkiem przepływu powietrza jest obecność drugiego elementu instalacji – czyli systemu urządzeń wywiewnych. Rolę tę spełniać mogą wentylacja grawitacyjna, wentylacja mechaniczna wywiewna albo hybrydowa. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje nawiewników – nawiewniki ścienne oraz nawiewniki okienne.
Ścienne nawiewniki powietrza
To systemy montowane w ścianie zewnętrznej budynku, w jej górnej części, lub w połaci dachu i wyposażone w czerpnię powietrza. Połączone są one obudowanym kanałem przelotowym zakończonym nawiewnikiem zainstalowanym w ścianie wewnątrz pomieszczenia i wwiewającym świeże powietrze do jego wnętrza. Dawniej instalacja tego rozwiązania rzeczywiście wiązała się z pewnym problemem natury estetycznej – czerpnia była biała i doskonale widoczna na elewacji. Obecnie jej kolor można wybrać spośród wielu kolorów palety RAL – dzięki temu może być praktycznie niezauważalna na tle elewacji.
Jeśli chodzi o budowę i sposób montażu, wyróżniamy dwa typy nawiewników ściennych:
- proste – kanał przelotowy ma postać prostej, biegnącej prostopadle do płaszczyzny ściany, rury;
- glifowe – to znacznie bardziej skomplikowana konstrukcja o kształcie litery L, który składa się z prostej rury połączonej z tzw. puszką glifową znajdującą się na zewnątrz. Nawiewnik powietrza instalowany jest w tym przypadku w węgarze okiennym, dzięki czemu czerpnia jest praktycznie niewidoczna.
Okienny nawiewnik powietrza – czym jest i jak działa?
Nawiewniki okienne, znane także jako nawietrzaki okienne, przeznaczone są do montażu w oknach – w tym celu należy wykonać frezy w szczelinie w górnej części ramy okiennej, w ramie skrzydła okna lub między ramą skrzydła a górną krawędzią szyby zespolonej. Alternatywą są nawiewniki montowane między ramą okna a nadprożem – wówczas nawiewnik ukryty jest w warstwie ocieplenia, nie ma też potrzeby frezowania ramy okna.
Nawiewniki mogą być sterowane na jeden z kilku sposobów:
- ręcznie – nawiewniki sterowane ręcznie są prostymi modelami wyposażonymi przez producenta w pokrętło lub dźwignię, która pozwala zamknąć lub otworzyć dopływ powietrza do pomieszczenia. Obsługa jest więc bardzo łatwa, ale też może nastręczać pewnych problemów – wystarczy zapomnieć zamknąć dopływ przed wyjściem z domu, aby wpuścić do niego zbyt dużo zimnego powietrza i wychłodzić niepotrzebnie dom narażając się na dodatkowe koszty;
- automatyczne termostatyczne – najprostszy rodzaj nawiewnika automatycznego. Sterowanie odbywa się na podstawie pomiaru temperatury powietrza znajdującego się w pomieszczeniu;
- automatyczne nawiewniki higrosterowane – urządzenie wyposażone jest w wewnętrzny higrometr, który monitoruje stale poziom względnej wilgotności powietrza wewnętrznego. Na podstawie tych pomiarów samodzielnie otwiera dopływ powietrza, jeśli wilgotność jest zbyt wysoka lub przymyka, jeśli powietrze ma optymalną wilgotność. Z punktu widzenia użytkownika rozwiązanie to jest wyjątkowo komfortowe;
- automatyczne nawiewniki ciśnieniowe – urządzenie monitoruje różnicę ciśnień powietrza znajdującego się wewnątrz i na zewnątrz i na tej podstawie reguluje wielkość strumienia powietrza przepuszczanego do pomieszczeń. Co istotne, nawiewniki ciśnieniowe, dzięki porównywaniu poziomu ciśnień a nie pomiarowi ciśnienia wewnątrz, działają prawidłowo niezależnie od wysokości, na jakiej znajduje się czerpnia;
- automatyczne nawiewniki dwusystemowe – to urządzenie, które zapewnia najbardziej precyzyjne sterowanie dzięki zastosowaniu w nim czerpni ciśnieniowej oraz higrosterowanego regulatora.
Pamiętać jednak należy, że nawiewniki, niezależnie od rodzaju, stanowią tylko jeden z elementów prawidłowo działającej wentylacji – drugim natomiast są instalacje wywiewne, czyli odprowadzające zużyte powietrze na zewnątrz budynku. Może to być system wentylacji grawitacyjnej, na przykład komin, lub też gotowe kanały wentylacyjne z turbinami wywiewnymi (wentylacja mechaniczna).
Czym jest rekuperacja?
Rekuperacja to rodzaj wentylacji mechanicznej połączonej z systemem odzysku ciepła. Stosowana jest zarówno w budynkach jednorodzinnych, jak i budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego oraz w budynkach użyteczności publicznej. System ten składa się z urządzeń nawiewno-wywiewnych oraz rekuperatora, czyli wymiennika ciepła. Jego zadaniem jest odzyskiwanie ciepła z powietrza wywiewanego z pomieszczenia i przekazywanie go powietrzu nawiewanemu. Wymiennik ciepła umożliwia zaoszczędzenie na kosztach ponoszonych w związku z ogrzewaniem domu.
System wentylacyjny wyposażony jest w czerpnię, przez którą świeże powietrze dostaje się do przewodów wentylacyjnych. Kolejnym elementem jest wymiennik ciepła znajdujący się, wraz z wentylatorami napędzającymi ruch powietrza, w centrali wentylacyjnej. W niej również przebiegają dwa główne przewody wentylacyjne i to tu właśnie zachodzi zjawisko przekazywania ciepła z powietrza odbieranego z pomieszczeń.
Czy zatem nawiewniki mogą być alternatywa dla wentylacji z odzyskiem ciepła?
Analizując samą budowę i sposób działania nawiewników i porównując je z budową i działaniem rekuperacji możemy stwierdzić, że nawiewniki nie są w stanie zastąpić rekuperacji. Choć same w sobie (w połączeniu z elementami wentylacji grawitacyjnej lub innych urządzeń wywiewnych) zapewniają przepływ powietrza, to na pewno nie dają możliwości odzyskania ciepła. Atrakcyjna jest w nich nie tylko izolacyjność akustyczna, ale także możliwość precyzyjnego sterowania ich pracą i oczywiście ich minimalistyczny, nowoczesny design. Aby mogły być opłacalną alternatywą dla rekuperacji, muszą być połączone z odpowiednim systemem wentylacyjnym. Doskonałym przykładem jest tutaj system Fjord oferowany przez firmę Brevis – jest on łatwy w montażu i nie wymaga kosztownej budowy kominów wentylacyjnych. Kompletny system tego typu jest tańszy w budowie niż tradycyjna wentylacja grawitacyjna czy mechaniczna.
Podsumowanie
Wentylacja ma kluczowe znaczenie dla zminimalizowania poziomu dwutlenku węgla, pary wodnej i szkodliwych oparów znajdujących się w pomieszczeniach mieszkalnych i użytkowych. Stosowane obecnie w pełni szczelne okna i drzwi, choć bardzo dobrze zapobiegają utracie ciepła w naszych domach, prowadzą niestety do wzrostu poziomu wilgotności i stężenia szkodliwych gazów, a skutki tego zjawiska mogą być opłakane. Dlatego też warto zapewnić stałą wymianę powietrza instalując właśnie wentylację.
